Toekomstdenkers

Niet (groene) groei maar gezondheid zou het richtinggevende principe van de economie moeten zijn, zegt hoogleraar en postgroei-denker Tim Jackson, Vrij Nederland, 21 sept. 2023. 'Als je het hele verhaal over onze samenleving en al onze verwachtingen baseert op een mythe, namelijk het idee dat groei altijd kan doorgaan en dat technologie al onze problemen zal oplossen, botst dat na verloop van tijd met de realiteit.'

De perfecte storm. Op zoek naar een nieuwe balans, Jan Rotmans, tekst boekje in de reeks Publieke Ruimte van De Geus, 22 aug. 2023. De perfecte storm stond een week na verschijning op nr.6 in de Bestseller-top 60. 'Het mooie is dat wie slim opereert, juist nu snel dingen voor elkaar kan krijgen.'

Als we de natuur werkelijk willen beschermen, moet ze eigen rechten krijgen, zegt milieujurist Jessica den Outer, Vrij Nederland, 21 maart 2023. ‘Ons rechtssysteem is gebaseerd op een verouderd wereldbeeld waarin alles draait om de mens.’

Ongelijkheid blijft een cruciale uitdaging, constateert de Noorse oudpremier en voormalig directeur-generaal van de WHO Gro Harlem Brundtland. Ze is sinds 2007 lid van de onafhankelijke denktank van oud-wereldleiders The Elders en bekend van het 35 jaar geleden verschenen Brundtland-rapport, Vrij Nederland, dec. 2022. ‘Ik denk dat onze analyse nog steeds relevant is.’

De mens hoeft geen plaagsoort te zijn, zegt de Schotse paleontoloog en evolutionair bioloog Thomas Halliday, Hij schreef het boek Oerland. Een reis door de werelden die achter ons liggen (Otherlands), VN, 23 september 2022. 'We kunnen de lat wel wat hoger leggen dan niet uitsterven.'

'Samen zijn we geen druppel maar een regenbui op de gloeiende plaat.' In de strijd tegen klimaatverandering kunnen burgers meer doen dan ze denken, zegt hoogleraar Governance of Sustainability Transitions in Maastricht en lector bij Hogeschool Inholland Patrick Huntjens, Trouw, 13 juni 2022. 'De huidige coalitie zet wel vol in op klimaat, maar de fossiele industrie in Nederland ontvangt jaarlijks nog steeds miljarden euro’s aan steun.'

'De wereld is een sciencefictionroman geworden.' De Amerikaanse literaire sf-auteur Kim Stanley Robinson, schreef met The Ministry for the Future een internationale klimaatbestseller, Vrij Nederland, mei 2022. 'ALLES wat we kunnen doen, zal nauwelijks genoeg zijn.'

Van alg tot eend. In een Zoöperatie krijgt ook het niet-menselijke leven een stem aan de bestuurstafel, Trouw, 22 april 2022. 'In het Zoöpmodel gaat het om het leren lezen van een ecosysteem én daarnaar handelen.'

'Ik kan me wel helemaal opvreten, maar wat schiet ik daarmee op?', In zijn boek 'De Eeuw van Felix. Hoe houden we de aarde leefbaar voor onze kinderen?' ging Ruben Jacobs op zoek naar perspectief voor de toekomst,  FD, 26 maart 2022. 'Veel technieken maken het leven zo frictieloos dat je betrokkenheid verliest.'

De huidige klimaatcrisis is ten diepste een morele crisis, zegt hoogleraar Transitiekunde en duurzaamheid Jan Rotmans in een interview over zijn boek Omarm de Chaos, Vrij Nederland, nov. 2021. 'Juist in de overgangsfase waarin we nu zitten, kunnen burgers grote invloed hebben.'

De nieuwe economie: van circulair tot heilig, FD, 23 okt. 2021. De bundel Thrive stelt belangrijke en wezenlijke vragen, zoals: wat is eigenlijk het doel van de economie? Wat vinden we wérkelijk van waarde? En zouden de fundamenten van de economie dan niet onderlinge verbondenheid, moraliteit, leefbaarheid en welzijn moeten zijn? Het waardevolle is dat de essays niet blijven steken bij dit soort vragen, of bij vrijblijvende vergezichten, maar ook concrete aanbevelingen en stappen bevatten.

Jurist, hoogleraar en schrijver Philippe Sands adviseert met een expertpanel over een internationale wet tegen ecocide. 'De vraag is niet óf, maar wanneer die er komt,' Volkskrant 15 mei 2021,‘Veel mensen realiseren zich niet hoe jong internationale wetgeving is en dat de begrippen genocide en misdrijven tegen de menselijkheid óók ooit bedacht zijn.’

'Wij zijn de generatie die vaarwel zegt tegen gletsjers.' De IJslandse auteur Andri Snaer Magnason schreef met On Time and Water een internationale bestseller over klimaatverandering, Vrij Nederland, maart 2021. 'We moeten gaan begrijpen dat de wildheid van de planeet een van de fundamenten voor ons overleven is.'

Als eerste stad maakte Amsterdam begin april - middenin de coronacrisis - bekend circulair te willen worden en de ideeën voor een zogeheten 'donuteconomie'van de Britse econome Kate Raworth te omarmen. De stad moet zo socialer en duurzamer worden, Vrij Nederland, 26 augustus 2020. Raworth: 'Beleids­makers kunnen niet met crises blijven omgaan alsof het afzonderlijke problemen zijn. Ze moeten oog hebben voor sociale rechtvaardigheid, huisvesting en voeding, klimaat én ecologie, en al deze onderwerpen tegelijkertijd en samen aanpakken.’

'Groei is goed tot een bepaald niveau. Daarboven wordt het schadelijk', zegt politicologe Katherine Trebeck. Ze bepleit een Wellbeing Economy, ofwel welzijnseconomie. Daarin draait het om vijf centrale waarden: waardigheid, natuur, verbinding, rechtvaardigheid en participatie,Vrij Nederland, nov. 2020. 'Steeds meer mensen zien dat we niet door kunnen gaan op deze weg. Er zijn zoveel signalen dat het systeem vastloopt.'

De Oostenrijkse economie-vernieuwer en schrijver Christian Felber over een Common Good Economy: 'Er is een 'reset' van het economische systeem nodig ', Vrij Nederland, 11 april 2020. ‘We kiezen de waarden waar het in de economie om draait zelf.'

'De aarde beschadigen is moreel onjuist', advocaat van de Aarde Polly Higgins (1968-2019) over de noodzaak van internationale wetgeving tegen ecocide, Vrij Nederland, 3 aug. 2016. 'De juridische wereld heeft een inhaalslag te maken.'

Op de bres voor toekomstige generaties. Beoogd ombudspersoon en mensenrechten- en duurzaamheidsadvocaat Jan van de Venis, Down to Earth Magazine, juni 2016. 'Onder druk van deadlines en winstgroei kijken we vooral of iets juridisch toelaatbaar is – ethiek wordt vergeten.'

'Sociale ondernemers zijn de koplopers van de nieuwe economie', Willemijn Verloop van Social Enterprise NL, Vrij Nederland nr. 8, 18 februari 2015. 'Eigenlijk alle Europese landen hebben al een beleid voor sociale ondernemingen. Nederland niet.'